تلاش اوباما برای مقبول جلوه دادن توافق هسته ای ایران

با در نظر داشتن این نکته که بهترین دفاع حمله است، رییس جمهور باراک اوباما کمپین تبلیغاتی ای تهاجمی به منظور گرفتن رأی مثبت کنگره به راه انداخته است.
کنگره تا 17 سپتامبر فرصت دارد که توافق بسیار مورد بحث قرار گرفته را بررسی کرده و رأی خود را اعلام کند.
حزب جمهوری خواه، که اکثریت اعضا در مجلس سنا و مجلس نمایندگان را دارد، شدیدأ با این توافق مخالف بوده و برای از بین بردن آن تلاش می کند. اوباما، که یک دموکرات است، اعلام کرده که رأی منفی جمهوری خواه ها را وتو خواهد کرد، ولی اگر دو سوم قانون گذاران با توافق مخالفت کنند، می توان وتوی اوباما را خنثی کرد و ضربه ای مهلک به او زد.
این توافق، که به شدت تمام توسط اسرائیل به دلیل به خطر انداختن امنیت آن در طولانی مدت مورد نقد قرار گرفته، در 14 جولای در وین توسط شش قدرت جهانی — ایالات متحده، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه و آلمان — و ایران پس از دو سال مذاکره امضا شد. ایران، با قبول کردن شرط تضعیف برنامه هسته ای خود برای 10 تا 15 سال آینده و نظارت بر آن توسط ناظران بی المللی، 50 تا 150 میلیارد دلار همراه با برداشته شدن تحریم ها به دست می آورد.
اوباما، که توافق را “بسیار خوب” توصیف می کند، ادعا کرده است که تمامی راه های ممکن و موجود برای دست یابی به بمب اتمی را بر ایران بسته است.
در تضاد مستقیم با اظهارات اوباما، نخست وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو توافق را “شدیدأ بد” و “اشتباهی تاریخی” دانسته، چرا که این توافق زیرساخت های اتمی ایران را به حال خود رها کرده و به ایران — قوی ترین دولت شیعه در منطقه — اجازه داده که نفوذ خود در خاورمیانه را افزایش داده و هم پیمانان ضد اسرائیلی اش همانند حزب الله و حماس را تقویت کند.
رهبر ایران، آیت الله خامنه ای، توافق را به عنوان پیروزی ایران توصیف کرده است. او در 18 جولای با افتخار گفت که هزاران سانتریفیوژ غنی کننده اورانیوم هنوز هم در ایران می چرخند.
با این وجود که دولت های سنی همسایه ایران همانند عربستان سعودی و مصر نگران این توافق هستند، ولی از ابراز این نگرانی به صورت عمومی خودداری کرده اند، به صورتی که اسرائیل تنها منتقد این توافق در عرصه عمومی به حساب می آید. در نتیجه، همانگونه که اوباما گفت، اسرائیل تنها کشوری در جهان است که برای از بین بردن این توافق تلاش می کند.
نزدیک به 35 سال پیش، اسرائیل در آخرین تلاش خود برای خنثی کردن یکی از برنامه های سیاست خارجی ایالات متحده، تلاش کرد برنامه دولت ریگان برای ارسال جت های جنگی اف-15 به عربستان سعودی (که از لحاظ تئوریک در آن زمان هنوز با اسرائیل در جنگ بسر می برد) را تخریب کند.
اسرائیلی ها این مبارزه را واگذار کردند.
اسرائیل در تلاش خود برای خنثی کردن قرارداد می تواند روی جمهوری خواه ها که یکصدا مخالفت خود با آن را اعلام کرده اند حساب کند. اسرائیل همچنین امیدوار است که سناتور های دموکرات مردد را به حمایت از این جنبش دعوت کند. دیروز، چارلز شومر، سناتوری با نفوذ از نیویورک، اعلام کرد که به توافق رأی منفی خواهد داد.
در یک کنفرانس تصویری در همین هفته، نتانیاهو از یهودیان آمریکا درخواست کرد که مخالفت خود با این “توافق خطرناک” را اعلام کنند. با این وجود که برخی گروه های یهودی همانند کنگره یهودیان آمریکا و کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل به درخواست نتانیاهو پاسخ مثبت داده اند، ولی این موضع گیری به حس ناامنی موجود دامن زده است.
مالکولم هوئنلاین، معاون اجرایی کفنرانس رؤسای سازمان های بزرگ یهودی آمریکایی، در ارجاعی مستقیم به نتانیاهو، گفته است که دولت اسرائیل “نباید به یهودیان آمریکایی بگوید که چه باید بکنند.”
این توافق با مخالفت های گسترده و شدیدی روبرو شده است، و دولت اوباما تأثیرگذارترین سلاح های خود را به میدان آورده تا از آن دفاع کند.
اوباما، که متعهد شده است ایران را از ساخت بمب اتمی بازدارد، رهبری دفاع از توافق را بر عهده گرفت است. در سخنرانی ای مبارزه جویانه در دانشگاه آمریکن در واشنگتن دی.سی، او گفت: ” بیایید با حرف ها بازی نکنیم. انتخابی که پیش روی ماست بین دیپلماسی و نوعی جنگ است؛ شاید نه همین فردا، شاید حتی نه سه ماه دیگر، ولی به زودی. چطور می توانیم، با رجوع به عقل سلیم، پیش از امتحان کردن راه حل دیپلماتیک به جنگ فکر کنیم؟”
اوباما با تأکید بر این که این توافق بر پایه تأیید و اطمینان و نه اعتماد بوده، به رهبران یهودی در کاخ سفید گفت که مخالفت با آن فاجعه بار خواهد بود.
اگر که توافق از بین برود و ایالات متحده مجبور به بمباران نیروگاه های هسته ای ایران شود، هم پیمانان ایران به اهداف آمریکایی و اسرائیلی حمله خواهند کرد. “آن ها به صورت نامتفارن و از جهات مختلف حمله خواهند کرد. مخالفت، در اینجا، یعنی حمایت بیشتر ایران از ترورسیم، و شلیک شدن موشک های بیشتری از طرف حزب الله به تل آویو.”
اوباما همچنین اضافه کرد که اسرائیل بیشترین ضرر را از حمله ای نامتقارن از طرف ایران متحمل خواهد شد.
وزیر امور خارجه ایالات متحده جان کری، که مذاکره کننده اصلی توافق بوده است نیز به نوبه خود به دفاع از توافق کمک کرده است. ماه پیش، در اخطاری شوم، کری گفت که اسرائیل خطر به حاشیه رانده شدن و سرزنش شدن را در صورت از بین رفتن توافق در پیش دارد. در 5 آگوست، او نکته دیگری به استدلال های خود اضافه کرد، و گفت که تهدید های ایران به نابود کردن اسرائیل اغراق شده هستند. با وجود اینکه ایران از لحاظ ایدئولوژیک اسرائیل را دشمن خود می پندارد، ولی حکومت ایران حرکت خاصی برای حمله مستقیم به اسرائیل انجام نداده است.
از دید کری، این توافق “بیش از هرچیز دیگری به نفع اسرائیل است. و من باور دارم که نه گفتن به توافق، در واقع بی مسئولیتی است.”
نتانیاهو با قدرت تمام با اظهارات بیان شده مخالف است.
او که این توافق را به طرز مرگباری ناقص و بد می داند، گفت که راه ایران برای دست یابی به بمب هموار تر شده است. و این توافق حیات اسرائیل را به خطر انداخته و منطقه را بی ثبات می سازد. “این توافق باعث جنگ خواهد شد”. به زعم وی، چه ایران به توافق احترام بگذارد و چه آن را بشکند، به زودی به “هزاران بمب” دست خواهد یافت.
جایگزین توافق، از دید نتانیاهو، “افزایش تحریم ها و افزایش فشار” است. او باور دارد که ایران در مقابل برداشته شدن تحریم ها باید زیرساخت اتمی خود را نابود کند. “این موضع اصلی ایالات متحده بود، و من باور دارم که باید ادامه میافت.”
به باور نتانیاهو ایران با محدودیت های بیشتر بر برنامه هسته ای خود، که ادعای صلح آمیز بودن آن را دارد، به راه خواهد آمد.
در تلاشی برای راضی کردن اسرائیل، ایالات متحده تعهد داده است که توان دفاعی اسرائیل را تقویت کند. اوباما بیان کرده است که برای “مذاکراتی جدی” با اسرائیل در باب تقویت قدرت نظامی آن آماده است.
دو ماه پیش، ژنرال مارتین دمپسی، رییس ستاد مشترک ارتش، به اسرائیل اطمینان داد که ایالات متحده برتری نظامی خود در برابر دشمنان را نگاه خواهد داشت. و او همچنین گوشزد کرد که اسرائیل اولین حکومتی در خاورمیانه خواهد بود که جت جنگنده جدید و پیشرفته اف-35 را دریافت خواهد کرد.
رییس CIA، جان برنان نیز در سفری به اسرائیل به نتانیاهو همینگونه اطمینان داد.
وزیر دفاع آمریکا، اشتون کارتر، در سفر به اسرائیل در جولای تعهد ایالات متحده به مبارزه با “نفوذ” ایران در منطقه را ابراز کرد.
همانطور که انتظار می رفت نتانیاهو توسط کمپین واشنگتن قانع نشده است.
“همه از راضی کردن اسرائیل می گویند. اگر که واقعأ این توافق اسرائیل و همسایه های عرب ما را امن تر می کند، پس چرا باید این همه تلاش برای بدست آوردن رضایت اسرائیل انجام شود؟ و چطور می توانید از راضی کردن کشور من برای موافقت با توافقی که به رژیمی تروریست با هدف نابودی اسرائیل و دست یابی به بمب هسته ای کمک می کند بگویید؟”
معاون نخست وزیر اسرائیل، سیلوان شالوم نیز که با نتانیاهو موافق است، می گوید: “اگر این توافق اینقدر که گفته می شود خوب است، و اگر این توافق از دست یابی ایرانی ها به بمب هسته ای برای همیشه جلوگیری می کند، پس چرا از کمک به دفاع از اسرائیل می گویید؟”
تحلیل گران این سخنان را به عنوان موضع نهایی اسرائیل در نظر نمی گیرند. اگر که توافق جریان بگیرد، که احتمال زیادی دارد، اسرائیل مطمئنأ از آمریکا درخواست های بسیاری خواهد داشت.
حتی اگر که این توافق توسط کنگره تصویب شود، بنظر نمی آید که ایران قصد تغییر رفتار تخاصم آمیز خود با ایالات متحده را داشته باشد. خامنه ای، ماه پیش در سخنرانی ای در تهران، اعلام کرد که تخاصم بین ایران و آمریکا پایان نخواهد یافت. “اعمال آن ها در منطقه 180 درجه با باور های ما متفاوت هستند.”
و همچنین، ایران قصد ندارد که رفتار خود نسبت به اسرائیل را تغییر دهد.
ماه پیش، زیگمار گابریل، معاون صدراعظم آلمان که به تهران برای توسعه تجارت بین دو کشور سفر کرده بود، ایرانی ها را با گفتن اینکه آلمان قادر به پذیرفتن تخاصم ایران با اسرائیل نیست شگفت زده کرد.
و البته جوابی سخت از طرف سخنگوی وزارت خارجه ایران مرضیه افخم دریافت کرد: “ما دید کامل متفاوتی نسبت به آلمان در باب مسائل خاورمیانه داریم، و این دید را در مذاکرات مختلف مستقیمأ بیان کرده ایم.”
ایران در حال قلدری کردن است، و البته، اسرائیل نیز.