«لیست سیاه ریاست خاخامی» در دفاع از یهودیت نیست بلکه زیر پا گذاشتن یهودیت است

اورشلیم (تلگرام یهود) – این آخر هفته، تلگرام یهود و دیگران گزارشی منتشر کردند از «لیست سیاه خاخام‌ها» که از سوی مرکز خاخامی اسرائیل تهیه شده بود. این لیست شامل نام بیش از ۱۶۰ خاخام است که مرکز خاخامی نظر ایشان در تأیید هویت یهودیت مهاجران به اسرائيل را معتبر نمی‌داند.

این لیست که پس از یک دعوی طولانی حقوقی که در اسرائیل و جهان یهودی جنجال برانگیخت، از سوی آیتیم از مرکز خاخامی دریافت شد. با من، از سوی خاخام‌ها، سیاستمداران، کنسول‌های اسرائیلی و آمریکایی و سفرا تماس گرفته شده و همه یک پرسش مطرح کرده‌اند: این آشوب را کی به راه انداخت؟

اگر کسی از دیوید لائو، خاخام ارشد اشکنازی بپرسد که ماجرا چیست، پاسخ او – آنطور که در نامه‌ای به رئیس تشریفات وی به مدیرعامل وی ارسال کرده – این است که منشی محل خدمت را ترک کرده است. بنا به اظهار لائو، خاخام ایتامار توبول، مدیر دایره‌ی گواهینامه‌ها و اطلاعات شناسایی اشخاص در مرکز خاخامی، لیستی تهیه کرده است بدون این که با کسی در این خصوص مشورت کند. خاخام ارشد از مدیر عامل خواسته است که مانع توبول شود، و بنا بر این، از نقطه نظر وی، همین برای ختم رسوایی لیست سیاه کافی بوده است.

اما خاخام توبول مسؤول تهیه‌ی لیست سیاه نبوده است. در واقع، او خود نشانه‌ی سیستم شکست‌ خورده‌ی خاخامی، و نیز اسرائیل، در تشخیص اهمیت یهودیت کشور یهودی برای جهان یهودیت است.

منشور استقلال اسرائیل چنین می‌گوید «کشور اسرائیل به روی تمامی مهاجران یهود و گرد‌هم‌آیی تبعیدیان باز است». «این کشور بر اساس آزادی، عدالت، و صلح، آنگونه که پیامبران اسرائیل توصیف کرده‌اند، بنا شده است؛ این کشور برابری کامل حقوق اجتماعی و سیاسی برای تمام ساکنان، علیرغم مذهب، نژاد، یا جنسیت را به رسمیت می‌شناسد؛ آزادی از مذهب را به رسمیت می‌شناسد…».

اما امروز، به جای حمایت از نقش تاریخی خود به عنوان میهن یهودیان سراسر جهان، دولت اسرائيل – از طریق مرکزیت خاخامی که خود به آن قدرت بخشیده – بنا را بر مشروعیت‌زدایی از صدها جامعه و خاخام در جوامع‌ یهودی خارج اسرائیل گذاشته است. به جای آغوش گشودن به روی تنوع جهان یهودیت و فرصت بخشیدن به یهودیان زاده‌ی خارج از اسرائیل برای آن که در این خاک خانه کنند، اسرائیل آنها را از خود می‌راند، و ظاهرا به نام «هالاخاه»، قوانین شرعی یهودیت.

من که یک خاخام یهودی‌ام، می‌خواهم تصریح کنم که انکار یهودیت مردم یهود، خلاف شرع و «هالاخاه» است. هالاخاه به روشنی می‌گوید: اگر کسی بگوید یهودی است، می‌بایست باورش کنند. مرکز خاخامی همان یهودیتی را زیر پا می‌گذارد که مصمم به حفظ آن است.

اما البته، جنجال کنونی تنها بر سر هالاخاه نیست. بر سر قدرت و مسؤولیت‌پذیری است. مرکز خاخامی برای مدتی طولانی مجاز بوده که بدون نظارت فعالیت کند، بدون الزام به پاسخگویی، بدون مسؤولیت‌پذیری. این مشکل خاخام توبول، یا رئیس مرکز خاخامی نیست. این مشکل دولت است.

اگر بنا بر این است که کشور اسرائیل برای مردم یهودی همچنان منبع حیات باقی بماند، می‌بایست ساختار قدرت مرکز خاخامی بازسازی کند، چنان که جامعه‌های یهودی سراسر جهان در این کشور با روی خوش پذیرفته شده و معتبر شمرده شوند، نه این که بیرون رانده و نابود شوند. اگر بنا بر این است که ما نمونه‌ی تازه‌ای از ملیت یهودی را خلق کنیم، ملیتی مشابه آنچه بابل و اورشلیم بدان شناخته می‌شد، پس جای تردید در اعتبار جوامع یهودی خارج از اسرائیل از سوی مقامات مذهبی اسرائيل را می‌بایست روحیه‌ی رواداری و پذیرش بگیرد.

و بنا به این، دوران بحران، دوران فرصت‌های مغتنم نیز هست. پیوند ترک‌ خورده‌ی اسرائیل و جهان یهود می‌تواند ترمیم شود و ما می‌توانیم از این دقایق تیره، قدرتمندتر به در آییم. اما دولت اسرائیل می‌بایست آماده‌ی اقدامی جسورانه و با شهامت باشد، و به رویکرد امروز خود دوباره بیندیشد و ببیند آیا این رویکرد در راستای اهداف صیونیسم است یا نیست. من اطمینان دارم که اوضاع بهتر خواهد شد. اما، مایلم شعار واحد نیروهای ویژه که بنیامین نتانیاهو نخست وزیر هم آنجا خدمت کرده را تکرار کنم «تنها آنها که باشهامت‌ان، برنده‌اند».