همچنان، بزرگداشت نازیها
اگر گزارشهایی که از شهر کوچک مولیتای (عبری مالات) در لیتوانی به بیرون رسیده واقعیت داشته باشد، به نظر میرسد یک گروه تندرو هواداران نازیها علیرغم آن که طرح نامگزاری خیابانی به نام وی با مخالفت و خشم بینالمللی لغو شد، مصمم است بزرگداشت «جوناس ژینیس»، متهم به دست داشتن در قتل عام یهودیان شهر در اواخر تابستان ۱۹۴۱ را برگزار کند.
نتیجهی مستقیم کارزاری که به رهبری «تزوی هیرش کریتزر» اسرائيلی راهاندازی شد، در هفتادوپنجمین سالگرد این کشتار، یادبود دیگری در ۲۹ اوت ۲۰۱۶ برای بزرگداشت یهودیان شهر که به قتل رسیده بودند برگزار شد. شورای محلی (که تا کنون از سوی یکی از اقوام ژینیس مدیریت میشود) طرح بزرگداشت کشیش منفور را کنار نهاد. رئیس جمهور لیتوانی خود یکی از آن ۳۰۰۰ نفری بود که به تظاهرات مخالفان بزرگداشت کشیش پیوست و شهر مولیتای را وادار به عقبنشینی کرد، شهری نظیر بسیار شهرهای کوچک دیگر لیتوانی که در ۱۹۴۱ صحنهی قتل یهودیان بودند و گفته میشود تنها شمار ناچیزی از مردم محلی برای کمک به همسایگان قدیمی خود تکانی خوردند.
اوایل هفتهی جاری، اما، وبسایت دانشپژوه مشهور عبری «داوید کاتز» به نام «دفاع از تاریخ»، گزارش داد که کلیسای شهر مولیتای و کشیش کنونی آن، پدر کشتوتیس کازلاسکاس، اعلام عمومی کردهاند که کلیسا در کار برگزاری مراسم رونمایی نیمتنهای در فضای مقدس کلیسا برای یادبود و بزرگداشت خیانتکار هولوکاست، جوناس ژینیس است.
کارزار اولیه علیه شورای شهر مویتای با پیشتیبانی حامیانی مانند شکارچی نازیها دکتر افراهیم زوروف و همکار لیتوانی او و نویسنده روتا واناگیتس، و نیز بسیاری از لیتوانیها از بیرون شهر که از نقش ژینیس در کشتارهای جمعی و بزرگداشت ناراضی بودند برخوردار بود.
افراهیم زوروف با شنیدن خبر طرح تازهی بزرگداشت کشیش به من گفت «وحشتناک است». «چرا میبایست او را سزاوار بزرگداشت دانست؟ چون به کشتار یهودیان کمک کرد؟ معنی ندارد این کار. عجیب نیست، اما معنی ندارد».
«لغو برنامه [نامگزاری خیابان] اولین نشانه از آن بود که تلاشهای ما و تزوی کریتزر و نمایشنامهنویس زادهی مولیتای لیتوانی ماریوس ایواشکویچیوس تاثیری مثبت بر اذهان عمومی داشته است. اکثر مردم لیتوانی در اوت گذشته در راهپیمایی شرکت کردند اهل مولیتای نبودند».
روت لیبرمن از «پاردیس حانا»، یکی از اقوام اسرائیلی یهودیان کشتهشدهی مولیتای است و سال گذشته در راهپیمایی شرکت کرد.
لیبرمن گفت «هرگز باور نمیکردم که مردم شهر اندکی احساس تأسف کنند». «این همان شهری است که خودخواسته در کشتارها شرکت کرد. خالهی حاملهی من یکی از کسانی است که کشته شد. پدربزرگها و مادربزرگهای نسل امروز مولیتای در این کشتار دست داشتهاند اما هرگز حرفی از آن به میان نیاوردهاند».
«من به موزهی محلی مولیتای رفتم و دیدم که هیچ نشانهآی از زندگی یهودیان شهر در آنجا نبود. پرسیدم یهودیان در ۱۹۴۱ چگونه از سطح شهر غیب شدند. پرسیدم مدارک و اسناد آن کجاست. از قتل پدربزرگام، خالهام، بچههای خویشانام پرسیدم. البته که هیچ نشانهای نبود».
اگر گزارشهای مربوط به برنامهی تازهی بزرگداشت جوناس ژینیس و مجسمهی وی در کلیسای محلی درست باشد، چنین برداشت میتوان کرد که در مخالفت با این هم تظاهراتی در مقابل سفارت لیتوانی در تلآویو برگزار شود.